Những lưu ý khi cho vay tiền

I – Nguyên tắc khi cho vay tiền

1. Phải lập Hợp đồng cho vay tiền

Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: “Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên; bên cho vay giao tài sản cho bên vay, khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.”

Khi cho vay, hai bên nhất định phải lập hợp đồng vay tiền (giấy nhận tiền, giấy vay tiền…) cho dù có thân thiết, tin tưởng.

Trong hợp đồng cần lưu ý các vấn đề sau:

• Là cá nhân có năng lực pháp luật dân sự, người được ủy quyền, người đại diện, pháp nhân được thành lập hợp pháp tham gia ký kết hợp đồng vay tiền.
• Các bên hoàn toàn tự nguyện trong việc giao kết, xác lập hợp đồng.
• Mục đích và nội dung giao dịch không vi phạm điều cấm của Luật, không trái đạo đức xã hội.

Về nội dung, Hợp đồng vay tiền cần có nội dung rõ ràng về thông tin người vay, người cho vay, số tiền vay, lãi suất, thời hạn trả…, có  thể viết tay hoặc đánh máy, và đầy đủ chữ ký của hai bên.

Pháp luật quy định Hợp đồng vay tiền vẫn có giá trị pháp lý khi không công chứng, chứng thực. Tuy nhiên, nếu xảy ra tranh chấp, trong trường hợp bên vay tiền từ chối nội dung hợp đồng thì bên cho vay sẽ phải chứng minh (giám định chữ ký…). Việc chứng minh mất nhiều thời gian và công sức, do vậy để tránh nghĩa vụ chứng mình thì có hợp đồng được công chứng, chứng thực sẽ đẩy nghĩa vụ chứng minh sang bên cho vay.

2. Cho vay tiền với mức lãi suất theo quy định

Điều 468 Bộ luật Dân sự quy định mức lãi suất như sau:

• Lãi suất do các bên thỏa thuận đưa ra và được ghi nhận trong hợp đồng vay. Tuy nhiên, mức lãi suất không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay trừ trường hợp Luật quy định khác. Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.
• Trường hợp có thỏa thuận về lãi nhưng không nêu rõ thì khi tranh chấp mức lãi suất bằng 50% mức lãi suất giới hạn.

* Lưu ý: nếu mức lãi suất gấp 05 lần mức lãi cao nhất thì người cho vay có thể bị truy tố về Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự. (quy định tại Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 với hình phạt tù đến 03 năm).

Vì vậy, chúng ta không nên vì lợi trước mắt mà cho vay với lãi suất cao. Điều này vừa giảm được gánh nặng cho bên vay, vừa giảm rủi ro  vừa phù hợp với pháp luật.

3. Trang bị kĩ năng thu hồi khoản nợ đúng pháp luật

Không phải lúc nào người đi vay cũng thực hiện đúng và đầy đủ nghĩa vụ trả nợ của mình. Nên khi gặp trường hợp bắt buộc phải đi đòi nợ thì người cho vay lưu ý nguyên tắc đòi nợ sao cho đúng luật. Theo đó, người cho vay cần lưu ý là không dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, không uy hiếp tinh thần, không bắt giữ người vay trái pháp luật … Bởi những hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015.

Ngoài ra, khi một trong hai bên vi phạm nghĩa vụ thì người còn lại có quyền khởi kiện ra Tòa (hoặc nếu có dấu hiệu phạm tội thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự). Khi tiến hành khởi kiện, nguyên đơn phải cung cấp đầy đủ tài liệu chứng minh cho yêu cầu của mình. Giấy từ gồm: hợp đồng vay, bản sao chứng minh nhân dân, căn cước công dân của người khởi kiện và bị kiện. Việc khởi kiện thực hiện tại Tòa án nhân dân cấp quận, huyện nơi bị đơn (người đi vay) cư trú. Thời hiệu khởi kiện đòi nợ là 03 năm (Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015). Nếu hết thời hạn này người khởi kiện sẽ không có quyền khởi kiện.

4. Nhờ tư vấn pháp luật về khoản vay, tham gia thu hồi khoản vay

Khi thực hiện giao kết hợp đồng, một bên hoặc cả hai bên có thể nhờ bên thứ 3 (văn phòng luật sư…) có hiểu biết về pháp luật để tham gia tư vấn họat động cho vay. Việc này  nhằm mục đích bảo vệ quyền lợi của bên thuê dịch vụ khi tham gia giao kết hợp đồng.

Hoặc bên thứ 3 có thể tham gia với tư cách người đại điện bảo vệ quyền lợi để tiến hành hành khởi kiện bên vi phạm.