Quấy rối nữ sinh trong thang máy bị phạt 200k – Xử phạt có đúng luật?

 Dư luận hiện nay đang rất bức xúc chuyện một người đàn ông có hành vi “cưỡng hôn” cô gái trong thang máy của một chung cư mà bị phạt chỉ có 200.000 đồng. Vậy với mức xử phạt như vậy có đúng luật hay không? Phải chăng pháp luật hiện nay chưa đủ sức răn đe hay cơ quan thực thi chưa mạnh tay xử lý vụ sàm sỡ như mong đợi của dư luận? Trong chuyên mục “Nhịp cầu an ninh” hôm nay sẽ đề cập đến chủ đề “Quấy rối tình dục” (QRTD) – Làm sao để đủ sức răn đe – Với sự tham gia của Luật sư Hoàng Ngọc – Giám đốc văn phòng Luật sư Nhiệt Tâm và Cộng sự.

PV: Thưa luật sư, vụ việc người đàn ông có hành vi sàm sỡ 1 cô gái trong thang máy bị xử phạt 200.000 đồng, có lẽ đang là tâm điểm của dư luận khi mà mức xử phạt được cho là quá nhẹ so với hành vi đó. Sự việc này tuy không phải là mới, nhưng theo ông vì sao lại thu hút sự chú ý từ dư luận đến như vậy?

Luật sư Hoàng Ngọc: Hiện nay, dư luận đang hết sức bức xúc khi một hành vi tôi không cho là khiếm nhã mà là 1 hành vi vi phạm pháp luật, được cho là QRTD đối với cô gái trong thang máy đó mà lại chỉ bị xử phạt 200.000 đồng. Bản thân chế tài và cũng không có một chế tài nặng hơn để có thể áp dụng cho hành vi vi phạm này. Cái thứ hai là, bản thân họ cũng cảm thấy hình như ở phía công an đã thiếu công minh hay là pháp luật đang thiếu các điều khoản quy định xử lý đối với hành vi QRTD này. Và việc công an hiện nay đang sử dụng một thuật ngữ gần nhất đó là “cưỡng hôn” làm cho  hành vi đấy giảm nhẹ đi rất nhiều và khiến họ rất bức xúc cho cô gái. Cô gái cũng thực sự sẽ bị tổn hại về mặt tinh thần rất là lớn, mặc dù có thể tổn hại về mặt thân thể thì chưa rõ nét. Vụ việc có thể đẩy xa hơn nữa khi cầu thang máy đấy nó không dừng lại hay xảy ra ở chỗ vắng người hay là ở nơi có điều kiện vật chất kém hơn không có camera quay lại. Một loạt hành vi có thể xúc phạm cả danh dự, nhân phẩm, QRTD một cô gái như vậy mà lại bị xử lý chỉ có 200.000 đồng, và đó là lý do khiến mọi người cảm thấy bức xúc rất nhiều và cho rằng có một sự khiếm khuyết lớn từ phía luật pháp khi không quy định rõ cũng như chế tài là quá nhẹ đối với hành vi đã xảy ra.

PV: Theo ông, việc người đàn ông nhiều lần vắng mặt trong buổi yêu cầu xin lỗi công khai cũng như là hòa giải đã nói lên điều gì?

Luật sư Hoàng Ngọc: Trở lại vấn đề, hiện nay đang áp dụng quy phạm pháp luật là theo điểm a khoản 1 Điều 5 Nghị định 167/2013/NĐ-CP thì chỉ phạt cảnh cáo từ 100.000 đến 300.000 đồng đối với những hành vi này. Kèm theo chế tài này thì không có một chế tài xin lỗi gì cả. Bên vi phạm họ chỉ có hứa với nạn nhân và ban quản lý tòa nhà, công an phường rằng sẽ xin lỗi, tuy nhiên sau đó người đàn ông này đã cho rằng không muốn hình ảnh lộ diện, và đã không xuất hiện. Họ cho rằng ngày trong quy phạm pháp luật này đã không có chế tài kèm theo là phải xin lỗi. Việc xin lỗi đấy chỉ xuất phát từ một hành vi tự giác và không có một chế tài quy định pháp luật. Đấy chính là những lý do mà có thể người đàn ông này tiếp tục một lần nữa lạm dụng bằng cách không ra xin lỗi và thể hiện sự thiếu ăn năn, bám trên cơ sở pháp luật. Đấy cũng chính là vấn đề xã hội rất bức xúc khi người đàn ông này đã được áp dụng mức xử phạt rất thấp nhưng cũng không có các hành vi thể hiện sự thành khẩn, hối cải của mình. Nhưng bên cạnh đó, chúng ta cũng phải thấy rằng, với mức xử phạt nhẹ như vậy, không nhẽ bên vi phạm họ lại đề nghị được xử phạt nặng hơn hay trong cái quy định của pháp luật không yêu cầu họ phải xin lỗi công khai thì tại sao họ phải xin lỗi? Đấy cũng chính là vấn đề mà hiện nay cả xã hội hiện nay đang lên tiếng rất mạnh mẽ khi cho rằng mức xử phạt đối với người đàn ông này là chưa thỏa đáng.

PV: Vâng, con số 200.000 đồng là con số rất nhiều người quan tâm. Tôi muốn hỏi ông rằng căn cứ pháp lý nào để cơ quan chức năng ra quyết định xử phạt hành chính 200.000 đồng đối với hành vi của người đàn ông này? Đây có phải là mức xử phạt cao nhất đối với hành vi này theo quy định hiện hành hiện nay không?

Luật sư Hoàng Ngọc: Để có thể xử lý được một hành vi thì thông thường các văn bản pháp luật sẽ mô tả hành vi đó trong các điều khoản của mình và sau đó là các chế tài kèm theo như chế tài xử phạt, hoặc các vấn đề nghiêm trọng có thể xử lý bằng hình sự. Tuy nhiên về hành vi của anh này, pháp luật đã thiếu chứng minh thế nào là hành vi QRTD và hành vi của anh ấy chỉ được coi là gây rối hay có tác động về mặt tâm lý hay là tổn hại chút ít về mặt danh dự. Điều đấy thực sự là không có tổn hại về mặt cơ thể một cách rõ ràng mà chỉ có xâm hại về mặt tinh thần thì rất là khó chứng minh. Thành ra hiện nay khi áp dụng thì bên cơ quan công an chỉ áp dụng theo Nghị định 167/2013/NĐ-CP thì mức xử phạt hiện nay chỉ dừng lại ở mức 100.000 đồng đến 300.000 đồng. Mức xử phạt này nếu áp vào hành vi này là hành vi cao nhất thì là đúng, tuy nhiên phải lên án mạnh mẽ hơn nữa vì khiếm khuyết hiện nay ở quy phạm pháp luật của mình là chưa quy định rõ ràng về một hành vi như thế nào gọi là hành vi QRTD mà mới chỉ dừng lại ở các hành vi quấy rối thông thường, làm phiền hay gây mất danh dự một cách rất nhỏ. Vì vậy, mức xử phạt ở thời điểm đó, với mô tả của quy phạm pháp luật đó thì đủ, Nhưng nếu chúng ta xác định đây là một hành vi QRTD thì đây là một mức phạt chưa đủ, tuy nhiên vì chưa có quy định hiện nay thế nào là QRTD nên hiện nay đã thiếu 1 quy phạm pháp luật đối với hành vi QRTD này.

PV: Để có thể chứng minh được hành vi QRTD và những tổn hại do hành vi này gây ra thì có lẽ là rất khó phải không luật sư?

Luật sư Hoàng Ngọc: Đúng vậy, hiện nay trong luật pháp Việt Nam thì không có một khái niệm mô tả như thế nào gọi là QRTD. Thuật ngữ về QRTD hiện nay chỉ xuất hiện ở trong Bộ luật lao động, đó là nơi có mối quan hệ giữa những người lao động với những người sử dụng lao động, người giúp việc, thì khó có thể động đến thuật ngữ QRTD. Tuy nhiên trong bộ luật lao động thì không có quy định thế nào là QRTD và thế nào là va chạm vào những phần nhạy cảm, cũng không có quy định ở bất kì một văn bản quy phạm pháp luật nào, dẫn đến cho đến thời điểm này, việc QRTD không có quy định trong 1 văn bản pháp lý nào. Vì vậy, khi hành vi được xảy ra đã dẫn đến công an, cơ quan thi hành chỉ áp dụng được các văn bản gần nhất, có tính chất tương đồng nhất đối với hành vi đó mà thôi. Và chính vì không có cái hình phạt riêng hay có chế tài hay có các quy định pháp luật rõ ràng cho hành vi QRTD đã làm cho gây căm phẫn trong xã hội trong thời gian vừa qua.

PV: Bạn Hoàng Mai, ở quận Cầu Giấy có bày tỏ ý kiến như thế này:

Sự việc xảy ra tại khu chung cư cao cấp, tức là bộ phận người có điều kiện sinh sống rồi, mà vẫn xảy ra hiện tượng này. Mà khi xảy ra lại chỉ phạt như vậy, liệu có phải là dung túng cho hành vi sàm sỡ không? Thử hỏi nếu những chỗ khác cũng như vậy thì xã hội sẽ như thế nào? Làm bậy rồi xin lỗi và đóng tiền phạt là xong sao?

Luật sư Hoàng Ngọc: Bản thân tôi là một người đàn ông, tuy nhiên tôi cũng thực sự bức xúc khi hành vi tôi xem clip đã được quay lại từ thang máy đó. Và tôi cũng tự đặt câu hỏi là nếu phải chăng, sự việc này nếu cầu thang không tự mở ra ở tầng thấp hơn hay khi cầu thang máy này không có camera hay là xảy ra ở những nơi hẻo lánh khác mà không có điều kiện ghi hình lại thì phải chăng hành vi đó nó còn tiến đến đâu hay khi cô gái này không đủ mạnh mẽ, không đủ sức khỏe để vùng vẫy được thì hành vi này còn tiến xa hơn nữa, thì có thể gây ra những nguy hiểm. Một loạt các vụ án gây rung động trong Việt Nam gần đây cũng liên quan đến việc xâm hại tình dục đối với cả những cô gái trẻ, thì việc bạn đang bức xúc là điều hoàn toàn thông cảm. Và đó không phải là hồi chuông đánh thức chúng ta nữa, mà ngay tại thời điểm này chúng ta cần có các biện pháp mà tôi nghĩ rằng, dù đưa vào luật hay xây dựng các văn bản dưới luật cần phải có 1 khoảng thời gian, nhưng ngay tại thời điểm này cần có biện pháp ngay lập tức như đưa vào các văn bản dưới luật cũng được. Thứ nhất là phải có các định nghĩa mô tả rõ ràng hơn về việc như thế nào là hành vi QRTD hay hành vi nào là lạm dụng hay hành vi nào chỉ được gọi là hành vi quấy rối thông thường để tránh gây hiểu lầm giữa những người vi phạm và những người bị xâm hại. Nên có bộ quy tắc ứng xử hoặc đưa vào các văn bản có thể thay đổi, sửa đổi Nghị định 167 này, phải mô tả hành vi như thế nào là QRTD và đưa ra các mức xử phạt có cả các chế tài kèm theo, ví dụ như chế tài về xin lỗi công khai,… Một điều nữa, ở người bị hại, chúng ta phải cần có chính sách bảo vệ họ hơn và với những người bị hại này phải có 1 cơ chế nào đó để họ có thể đưa vụ việc này ra ánh sáng, được báo cáo cơ quan công an hay là các cơ quan báo chí về các hiện tượng này để họ có 1 cầu nối, đường dây nóng bảo vệ khi họ cung cấp thông tin. Bản thân họ cũng rất là sợ đưa các thông tin này ra có khi tổn hại đến chính danh dự của họ thì làm sao. Vì vậy, chúng ta cần có cả các chính sách về mặt pháp luật để nâng cao mô tả kĩ hơn về các hành vi vi phạm pháp luật và có những mức xử phạt mang tính chất nặng hơn, nghiêm khắc hơn, bản thân lại có những chính sách bảo vệ người bị hại. Từ đó sẽ dần dần cải thiện được cái tình trạng vừa qua và gây bức xúc trong xã hội.

PV: Tại Việt Nam, Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 chưa có các hình thức xử lý hình sự đối với các hành vi QRTD người trên 16 tuổi, mới chỉ có quy định về tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi.Theo luật sư, có nên đưa hành vi QRTD vào luật, để hình sự hóa hành vi này, để đủ sức răn đe?

Luật sư Hoàng Ngọc: Theo tôi, đúng là trong xã hội cần phải có sự bình đẳng hóa, đặc biệt là bình đẳng về mặt giới tính thì việc luật pháp đang thiếu 1 điều khoản, 1 quy định luật pháp quy định về tội QRTD khi chưa đưa hành vi QRTD là một tội có thể hình sự hóa nó thì trong tương lai cũng nên bổ sung. Nay mới chỉ có các hành vi, các điều luật về tội dâm ô đối với trẻ vị thành niên dưới 16 tuổi thì trong bộ luật hình sự, mọi người đều biết là không có điều khoản nào đề cập đến tội phạm QRTD. Rõ ràng, trong thời gian tới, tôi nghĩ là dưới góc độ là luật sư, tôi mong muốn và cũng sẵn sàng đóng góp ý kiến đưa các điều khoản về QRTD này  hình sự hóa vấn đề này vào Bộ luật Hình sự chứ không chỉ ở trong Bộ luật Lao động.

PV: Theo luật sư, làm thế nào để có thể ngăn chặn được hành vi QRTD này. Bởi vì rõ ràng ngay cả ở 1 tòa chung cư cao cấp, được xem là của những người trí thức và có điều kiện nhưng vẫn xảy ra những sự việc không thể chấp nhận được. Chúng ta có nên đưa thêm nghị định hay văn bản nào dưới luật để quy định chặt chẽ hơn, tạo sự răn đe đối với những ai có ý định thực hiện hành vi này?

Luật sư Hoàng Ngọc: Việc đưa vào các văn bản luật cũng cần phải có một khoảng thời gian, chứ không thể ngay lập tức sửa đổi luật, đặc biệt là chúng ta mong muốn đưa tội QRTD là một tội phạm hình sự được đưa vào bộ luật hình sự đòi hỏi 1 khoảng thời gian rất là dài của các nhà lập pháp. Tuy nhiên, đối với các hành vi khác dưới các văn bản pháp luật khác, chúng ta có thể bổ sung, sửa đổi hoặc mô tả nó rõ hơn là điều hoàn toàn có thể thực hiện được một cách nhanh chóng. Đó là 1 việc làm hết sức cần thiết. Thứ hai là với những nơi công cộng, những nơi có các điều kiện về vật chất nó thấp kém thì việc cộng đồng xã hội lên án hoặc có các bài học, các cái giảng dạy cho các trẻ em nhỏ hoặc những người phụ nữ về việc bình đẳng giới cũng như bảo vệ cơ thể hoặc những phần nào được cho là phần nhạy cảm hoặc những phần nào được coi là khi có một người nào đó động chạm vào sẽ được coi là hành vi QRTD thì chúng ta cũng phải nâng cao sự nhận thức trong xã hội. Đặc biệt là đối với các đối tượng là trẻ nhỏ dưới 16 tuổi hoặc nhỏ hơn nữa, khi xác định 1 hành vi vi phạm pháp luật là rất là khó, vì thế phải có sự đào tạo hoặc đưa vào các trường lớp để bảo vệ cơ thể của các em bé đó là hết sức cần thiết.

GỬI YÊU CẦU TƯ VẤN